Chỉ sau 5 năm thành lập, VinUni – trường đại học tư thục phi lợi nhuận do Tập đoàn Vingroup sáng lập – đã trở thành đại học trẻ nhất thế giới đạt chứng nhận QS 5 Sao toàn diện. Đồng thời, VinUni cũng là trường đạt chứng nhận này với tốc độ nhanh nhất trong lịch sử xếp hạng của QS (Quacquarelli Symonds) – tổ chức xếp hạng giáo dục uy tín hàng đầu thế giới có trụ sở tại Anh.
Vậy tiếp theo, trường ĐH được tập đoàn của tỷ phú Phạm Nhật Vượng thành lập sẽ có định hướng phát triển ra sao, nhất là sau động thái "rót" thêm tới 9.300 tỷ đồng cho giai đoạn phát triển thứ hai của VinUni.
Nhân dịp này, PV đã có cuộc phỏng vấn với TS Lê Mai Lan, Phó Chủ tịch Tập đoàn Vingroup, Chủ tịch Hội đồng trường ĐH VinUni, về khoản đầu tư "khủng" của Vingroup và bước ngoặt phát triển mới của ngôi trường này.
- Được biết, VinUni có mục tiêu vào Top 100 trường ĐH xuất sắc nhất thế giới. Với một trường ĐH trẻ mới ra đời được 5 năm, theo bà, mục tiêu này có quá sức?
Gần đây, các Nghị quyết 57 và Nghị quyết 68 đã tạo nên không khí rất hứng khởi trong cộng đồng các nhà khoa học, đặc biệt ở VinUni. Đặc biệt, bài phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm nhân ngày Nhà giáo Việt Nam về việc " phấn đấu tăng hạng giáo dục Việt Nam…, có trường đại học vào top 100 trường hàng đầu thế giới" đã truyền một khát vọng hết sức rõ ràng cho chúng tôi, đó là trở thành một trường ĐH xuất sắc.
Vậy VinUni có dám làm hay không? Chúng tôi đã trao đổi các vị Chủ tịch và Giám đốc học thuật cũng như công nghệ của các trường trong Top 100 trường xuất sắc nhất thế giới. Chúng tôi cũng làm việc với các chuyên gia của tổ chức xếp hạng quốc tế để làm rõ các bộ chỉ số và độ khó. Chốt lại, Hội đồng trường thống nhất là mục tiêu dù rất thách thức, nhưng chúng tôi muốn làm và tự tin có thể làm được.
- Vậy, để đạt mục tiêu Top 100 trường ĐH xuất sắc nhất thế giới, VinUni đã giải quyết được gì và sẽ phải làm những gì tiếp theo?
Chúng tôi đã quy hoạch các vấn đề, cắt lớp và phân kỳ ra 50 tiểu dự án để triển khai.
Việc đầu tiên có một tầm nhìn rõ ràng, định hình VinUni sẽ như thế nào khi đạt mục tiêu Top 100, những con người nào sẽ học tập và nghiên cứu tại đây? VinUni sẽ được nhìn nhận thế nào, làm được gì và vị thế trong cộng đồng khoa học quốc tế ra sao? Sinh viên tốt nghiệp VinUni sẽ làm việc ở đâu và họ được các nhà tuyển dụng đánh giá thế nào?
Các tiểu dự án được triển khai để hiện thực hóa tầm nhìn ấy. Ưu tiên hàng đầu và khó khăn nhất chính là tuyển dụng nhân sự xứng tầm – chúng tôi gọi là chương trình VinUni500. Khi VinUni muốn sánh vai với những người khổng lồ Top 100, thì cũng mong muốn thu hút được nhân sự tương đương nhân sự mà các trường Top 100 tìm kiếm. Bài toán thu hút nhân tài là bài toán khó đặt ra với tất cả các trường ĐH - đặc biệt là đại học trẻ như VinUni.
Các nhà khoa học đam mê kiến tạo đổi mới tại ĐH VinUni.
- 5 năm trước, VinUni phải "lặn lội" tới các trường ĐH hàng đầu trên thế giới để giới thiệu "tôi là ai". 5 năm sau, VinUni đã có những thành công nhất định, trong bối cảnh Việt Nam đang có bước chuyển mình rất lớn … Việc thu hút nhân tài của VinUni hiện nay có thuận lợi ra sao?
Tôi cảm thấy rất thuận lợi, vô cùng thuận lợi. Bởi VinUni sẽ không phải kể câu chuyện ban đầu về mình nữa. Đặc biệt, Nghị quyết 57, Nghị quyết 68 và sự quyết liệt của Chính phủ đã cổ vũ rất nhiều cho các nhà khoa học.
Thương hiệu quốc gia của Việt Nam cũng đã lên một tầm mới, đó là một đất nước rất có tiềm năng, một đất nước đang vươn mình, cởi mở và tạo ra rất nhiều cơ hội.
Về phía VinUni, trường cũng có rất nhiều sự trao đổi giảng viên trong mấy năm qua cùng với việc sinh viên tốt nghiệp đi học tại các trường danh tiếng ở nước ngoài, thương hiệu của đối tác chiến lược Cornell, Upenn… Đến bây giờ, tôi gần như không phải kể chuyện VinUni là ai. Thay vào đó, VinUni có thể "xông thẳng vào trận địa" là các hội thảo khoa học và trình bày về đóng góp của mình với thế giới bằng công trình khoa học, bằng sáng chế (patents), và các câu chuyện tạo tác động cho ngành, địa phương…
Với tất cả những thuận lợi trên, chúng tôi nghĩ rằng bây giờ không làm được thì bao giờ đây. Đây là cơ hội vàng, chúng tôi phải làm, và phải rất nhanh vì thời cơ không chờ đợi ai cả.
Trường ĐH VinUni và ĐHQG TPHCM đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác giai đoạn 2025-2030. Theo đó, hai bên hướng đến việc thành lập các nhóm nghiên cứu chung, tập trung vào khoa học công nghệ để tạo động lực phát triển và giải quyết các vấn đề trọng điểm của đất nước.
- Vậy làm sao để thuyết phục hơn 500 nhân tài này tới Việt Nam và làm việc tại VinUni, thưa bà?
Tôi nghĩ điểm thu hút của VinUni với các nhà khoa học, các nhân tài trong cuộc tuyển dụng quy mô này là chúng tôi có những cơ hội hiếm có để tạo ra sự thay đổi. Bởi nếu đến từ các trường ĐH xuất sắc và lâu đời với hệ thống vững chắc thì rất khó khăn để tạo ra sự thay đổi lớn.
Do đó, việc gia nhập VinUni là cơ hội gần như là duy nhất để các nhà khoa học có thể kiến tạo nên một trường ĐH xuất sắc Top 100 thế giới từ "ĐH không số" (chưa được xếp hạng - PV). Tôi nghĩ lý do này rất truyền cảm hứng.
Theo TS Lê Mai Lan, việc gia nhập VinUni là cơ hội gần như là duy nhất, chỉ có một lần trong đời để các nhà khoa học có thể kiến tạo nên một trường ĐH xuất sắc Top 100 thế giới từ "ĐH không số".
Thứ hai nữa là chúng tôi thể hiện sự cầu thị, rất cần họ, và tôn trọng tự do học thuật của họ.
Thứ ba là tốc độ triển khai. Tôi nghĩ điều này rất quan trọng, bởi các nhân tài họ không muốn lãng phí hàng chục năm để chờ đợi một bước chuyển. Về điều này, trong thời gian 5 năm qua, VinUni đã chứng minh được.
Việc đến và làm việc tại một trường ĐH trẻ là một thách thức nhưng đôi khi lại là sức hút với các nhà khoa học, chuyên gia. Bởi họ rất thích giải toán khó, đặc biệt là các bài toán nâng cao.
- Việc tuyển dụng và thu hút hơn 500 nhân tài này không hề dễ dàng. VinUni có chiến lược dài hạn nào để giữ chân họ hay chỉ hợp tác ngắn hạn trong vài năm để giúp trường thăng hạng?
Xin làm rõ, thành công với chúng tôi là các nhà khoa học tìm thấy một môi trường để gắn bó lâu dài và đây là điểm đến để người ta có thể phát huy.
Chúng tôi muốn dựng lên một trường ĐH không chỉ xuất sắc mà phải trường tồn. Việc chiêu mộ các nhà khoa học hàng đầu đến đây không phải để giúp VinUni thăng hạng, bởi điều này không đủ hấp dẫn và chưa đủ sức truyền cảm hứng. Thay vào đó, ý nghĩa của việc họ đến đây để xây dựng một đại học xuất sắc có thể trường tồn, để phát triển con người và để tạo tác động cho đất nước Việt Nam và đóng góp khoa học.
Khi chúng tôi làm tốt các việc căn cơ là tuyển dụng được nhân tài, xây dựng được sản phẩm, đào tạo được sinh viên, hợp tác được quốc tế và kết hợp cùng với các doanh nghiệp thì thứ hạng là hệ quả chứ không phải đích đến.
- Vậy VinUni đã làm được gì, đặc biệt là với chương trình VinUni 500, thưa bà?
Chúng tôi cũng cắt lớp và phân kỳ. Lớp lõi hạt nhân chúng tôi cần 10 nhà khoa học tầm cỡ thế giới, sau đó là 200 giảng viên tài năng có đam mê và năng lực, và tiếp đến lớp 200 học giả trẻ tiềm năng để tạo nguồn lâu dài. Đặc biệt, chúng tôi cần khoảng 100 học giả liên kết để xây dựng mạng lưới nghiên cứu hợp tác với các đại học trong và ngoài nước.
Với Top 10 nhà khoa học tầm cỡ thế giới, thực sự VinUni có những điểm may mắn. Ngay từ đầu chúng tôi đã mong muốn được học hỏi từ những người khổng lồ và đã xác lập quan hệ hợp tác chiến lược với 2 đại học Ivy hàng đầu thế giới là Cornell và Pennsylvania. Sau này, chúng tôi đã mở rộng quan hệ với 68 đại học khác, cũng đều là các đại học hàng đầu trong lĩnh vực của mình.
Nhờ quy mô tinh gọn, nên chúng tôi có thể đi nhanh. Các lãnh đạo của VinUni đã tích cực đi tới nhiều quốc gia như Đức, Mỹ, Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản…, vừa học hỏi giao lưu, nhưng quan trọng nhất là chủ động "thuyết khách" tìm tới các nhà khoa học, mời tuyển họ về Việt Nam.
Tỷ phú Jensen Huang, CEO Nvidia gây ấn tượng tại lễ trao giải VinFuture 2024. Ông là một trong 5 nhà khoa học nhận Giải thưởng Chính năm 2024. Ảnh: NY
Ngoài ra, chúng tôi phải cảm ơn VinFuture (giải thưởng khoa học - công nghệ toàn cầu do tỷ phú Phạm Nhật Vượng và phu nhân đồng sáng lập). Sau 5 năm, VinFuture đã hội tụ được những người kiệt xuất. Vì thế, tuy là một đại học trẻ tuổi, chúng tôi có cơ hội được tiếp xúc với những bộ óc siêu trí tuệ, từ đó định hình được ai là ai trên bản đồ khoa học thế giới.
VinFuture là giải thưởng có sứ mệnh "Khoa học phụng sự nhân loại". Giải thưởng này đã vinh danh các nhà khoa học trong các lĩnh vực AI, năng lượng, môi trường, y sinh… Tiêu chí này hoàn toàn phù hợp với VinUni, về tầm nhìn, chiến lược lẫn giá trị cốt lõi.
Chương trình VinUni 500 được kỳ vọng sẽ giúp đào tạo ra những nhân tài tương lai cho đất nước Việt Nam.
- Nếu chương trình VinUni 500 như một cuộc đầu tư chiến lược vào tương lai, bà kỳ vọng "lợi tức" lớn nhất mà VinUni sẽ nhận được là gì?
Chúng tôi có 2 kỳ vọng về "lợi tức". Một là VinUni trở thành ĐH xuất sắc, trường tồn cùng thời gian. Cuộc sống của mỗi con người đều có hạn thôi, nhưng sức lan tỏa của trí tuệ và phẩm chất là vô hạn. Những người sáng lập ngôi trường này mong muốn VinUni trường tồn, để "bộ gene" trí tuệ - bản lĩnh - khát vọng hàng trăm năm sau vẫn được lưu giữ và nhân rộng ra.
Hai là, chúng tôi muốn đào tạo ra những nhân tài tương lai cho đất nước Việt Nam, gồm các nhà khoa học, những nhà khởi nghiệp và những doanh nhân. Họ sẽ là những người đóng góp cho tương lai của một Việt Nam thịnh vượng, hòa bình và hạnh phúc.
Các em sinh viên của ĐH VinUni.
9.300 tỷ đồng không chỉ là một khoản đầu tư, mà là lời cam kết kiến tạo tương lai từ những con người tin vào sức mạnh của tri thức và đổi mới sáng tạo. Top 100 không chỉ là đích đến của riêng VinUni, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về khả năng Việt Nam có thể kiến tạo những trung tâm học thuật mang tầm vóc toàn cầu, đồng thời là là minh chứng thuyết phục cho khát vọng và tiềm lực hội nhập toàn diện của nền giáo dục nước nhà.
Cảm ơn bà đã chia sẻ !
ĐH VinUni nhìn từ trên cao.
Tập đoàn Vingroup phê duyệt kế hoạch đầu tư 9.300 tỷ đồng để mở rộng khuôn viên. Trong tổng nguồn vốn trên, 1.500 tỷ đồng sẽ được dành riêng cho việc mở rộng campus, nâng năng lực đào tạo từ 1.500 lên 5.000 sinh viên khi vận hành ở mức tối đa.
Đặc biệt, theo TS Lê Mai Lan, lần đầu tiên VinUni sẽ thử nghiệm "Industry Lab insights" của trường ĐH. Theo đó, trường sẽ quy tụ gần như tất cả các R&D (nghiên cứu và phát triển) như VinMotion, VinRobotics, VinBigdata, Viện nghiên cứu tế bào gốc, Viện nghiên cứu miễn dịch học… của Tập đoàn Vingroup về đây.
Những người của các doanh nghiệp này sẽ ở đây cùng với các nhà khoa học của VinUni đưa ra các bài toán cụ thể. Các học giả trẻ và các học viên là tiến sĩ sẽ làm trực tiếp cùng với mentor này. Vì thế, không phải câu chuyện doanh nghiệp đặt hàng - ĐH trả lời, thay vào đó là 2 mặt của một vấn đề không thể tách rời. Vì nếu đào tạo theo đơn đặt hàng thì quá trễ và không tận dụng được trí tuệ của nhà khoa học.